Před 75 lětami kónc wójny
Hauptinhalt
W tutych aprylskich dnjach budźe tomu 75 lět, zo so wójna na kónc chileše. Hišće je tež we Serbach tójšto časowych swědkow, kotřiž běchu tehdy "stari" dosć, wědomje sćěhować, što so stawa a kotřiž su dźensa hišće tak "fit", zo so na jednotliwe podawki jara nadrobnje dopominaja.
Z dwěmaj, kotrajž staj jako dźěsći domiznu w tehdyšej Němskej, dźensnišej Pólskej, wopušćić dyrbjałoj, je so Monika Gerdesowa rozmołwjała. Swoje dožiwjenja staj jej Józef Šwon a Hilda Kućankowa dowěriłoj.
Jedyn z nich je profesor Helmut Faska, kiž je nalěćo 1945 dožiwił doma, we Wuježku pod Ćornobóhom. Monika Gerdesowa wo jeho dožiwjenjach.
Na wone dny a tydźenje so derje hišće dopomina na přikład tež Mikławš Krawc. Wón bě tehdy 9-lětny hólc - dźensa je jemu 84 lět.
Hańžu Šołćina, rodźena Liznarjec, pochadźaca z Łušća. Mnohim je drje znata jako dołholětna wučerka na Chróšćanskej šuli.
Poslednje boje kónc wójny we Łužicy a što to za wobydlerjow rěkaše. Tole je dožiwił tehdy tež, jako čiły a zwědawy 10-lětny pachoł Jurij Nuk z Wutołčic. Mjeztym 85-lětny, pozdźiši docent na wučerskim wustawje a mnohim znaty jako wutrajny běhar so hišće přewšo žiwje na wone dny w aprylu 1945 dopomina. Monice Gerdesowej je wo tym powědał.
Kelko bědy a kelko woporow sej kónc wójny hišće raz žadaše! Na woběmaj bokomaj - a na kóncu wězo tež doma we Łužicy. W našim serialu su so hižo někotři dopominali. Jednu nuzu smy hač dotal jenož skrótka naspomnili: Znjewužiwane, wumocowane holcy a žony...
Poslednje wójnske dny kónc apryla, spočatk meje 1945, dožiwi Monika Kilankowa, tehdy 6 lět stara, doma w Starej Cyhelnicy. Fronta bě hač do Zejic, Chrósćic, nimale hač do Stareje Cyhelnicy přišła, granaty wrjeskachu a lětadła howrjachu, dopomni so dźensa 82 lětna.
Matej Dźisławk je so z dalšej swědku časa rozmołwjał. Wona běše tehdom dźewjeć lět a je z maćerju w Delnjej Šleskej kónc wójny dožiwiła.
